مقدمهای بر مراقبه (آمادهسازی محیط و بدن)
در این سری مقالات که این هفته در سایت منتشر میشود شما با گامهای مراقبه آشنا میشوید. شاید اکثر شما دوستان به این گامها آگاه باشید اما برای اطلاعات بیشتر این سری از مقالات را از کتاب شکستن عادتهای کهنه دکتر جودیسپنزا در اختیار شما همراهان عزیز قرار میدهیم.
آماده کردن محیط
مکان، مکان، مکان. آموختید که غلبه بر محیط گامی ضروری در ترک عادت خود قدیمی بودن است. پیدا کردن محیط مناسب برای مراقبه، محیطی که کمترین آشفتگی و حواسپرتی را برایتان ایجاد کند، مزیت بزرگی در غلبه کردن بر مورد اول از سه مقوله بزرگ به شما میدهد (دوتای دیگر، یعنی بدن و زمان را کمی بعد بررسی خواهیم کرد).
مکان راحتی را انتخاب کنید که بتوانید در آن تنها باشید و اعتیاد به دنیای بیرون نتواند شما را فریب دهد. مکان شما باید شخصی و در انزوا باشد و بهراحتی به آن دسترسی پیدا کنید. شما پیوند قدرتمندی با این محیط برقرار خواهید کرد. این مکان همانجایی است که شما در آن نفس حواسپرت خود را رام میکنید، بر خود قدیمتان غلبه میکنید، خود جدیدی ایجاد میکنید و تقدیر جدیدی برای خود رقم میزنید. بهمرورزمان طوری خواهد شد که شما برای رفتن به این مکان لحظهشماری میکنید.
یکی از شرکتکنندگان سمینارهای من میگفت همیشه در هنگام مراقبه خوابش میبرد. مکالمه ما چنین بود:
+ «شما تمرین مراقبه خود را در کجا انجام میدهید؟»
– «در تختخواب».
+ «قانون تداعی در مورد خواب و تختخواب چه میگوید؟»
– «تختخواب برای من خواب را تداعی میکند.»
+ «اگر هر شب در جای یکسانی بخوابم، دارم بین خواب و تختخواب پیوند محکمی ایجاد میکنم.»
+ «نظر به اینکه شبکههای عصبی از ترکیب قانون تداعی و قانون تکرار ایجاد میشوند، آیا ممکن است شما شبکهای عصبی ایجاد کرده باشید که بر اساس آن تختخواب به معنای خواب است؟ و ازآنجاکه شبکههای عصبی برنامههای خودکاری هستند که ما هرروز بهصورت ناخودآگاه از آنها استفاده میکنیم، آیا منطقی نیست که وقتی در تختخواب هستید، بدنتان (در مقام ذهن) به شما میگوید که بهصورت خودکار و ناخودآگاه خوابتان بیاید؟»
– «بله به نظرم مکان بهتری برای مراقبه لازم دارم!»
نهتنها توصیه کردم که هنگام مراقبه در تختخواب نباشد، بلکه همچنین به او گفتم که مکانی جز اتاقخوابش را برای مراقبه انتخاب کند. وقتی میخواهید شبکه عصبی جدید بسازید، منطقی است که تمرین مراقبه را در محیطی انجام دهید که نشانگر رشد، ترمیم و آینده جدید باشد.
و لطفاً این مکان را شکنجهگاهی ندانید که مجبورید در آن مراقبه کنید. این نوع نگرش باعث میشود تلاشهایتان بیثمر بماند.
جلوگیری از مزاحمتهای محیط
اطمینان حاصل کنید که افراد یا حیوانات خانگی مزاحم کارتان نمیشوند (مثلاً روی درب اتاق بنویسید لطفا مزاحم نشوید.) تا حد امکان، محرکهای حسی را که میتوانند ذهن را به سمت آن شخصیت قدیم و یا به آگاهی از دنیای بیرون (خصوصاً اجزای محیط آشنای خودتان) سوق دهند، از بین ببرید. گوشی و کامپیوترتان را خاموش کنید؛ میدانم سخت است اما این تماسها،پیامها، توییتها و ایمیلها را بعداً هم میتوان ارسال کرد. همچنین نباید رایحه قهوه و یا غذای در حال پخت به محیط مراقبهتان وارد شود. اطمینان حاصل کنید که اتاق دمای مناسبی دارد. پردهها را هم تا حد امکان بیندازید.
موسیقی
موسیقی میتواند مفید باشد، به شرطی که آهنگهایی را انتخاب نکنید که افکار مزاحمت آفرینی را در ذهنتان تداعی میکنند. من اگر به موسیقی گوش دهم، معمولاً آهنگهای بیکلام نرم و آرام را گوش میکنم. وقتی موسیقی گوش ندهم، معمولاً از گوشگیر استفاده میکنم.
آمادهسازی بدن
وضعیت، وضعیت، وضعیت. من همیشه خیلی صاف مینشینم. کمرم کاملاً عمود است. گردن صاف است، بازو. پاهایم ثابت و بیحرکت و بدنم کاملاً راحت است. آیا میتوان از صندلی راحتی استفاده کرد؟ صندلی راحتی نیز مانند تختخواب بسیاری از مردم را به خواب فرومیبرد. بهترین حالت این است که روی یک صندلی ساده صاف بنشینید، درحالیکه دستوپا به حالت ضربدری رویهم قرار نگرفته باشند. اگر ترجیح میدهید که روی زمین بنشینید و پاهایتان را مانند هندیها ضربدری قرار دهید،این حالت نیز مشکلی ندارد.
جلوگیری از مزاحمتهای بدنی
شما در عمل میخواهید «بدن را کنار بگذارید»، بهطوریکه بتوانید بدون نیاز به توجه به بدن تمرکز کنید. برای مثال، قبل از مراقبه دستشویی بروید. لباس گشاد بپوشید،ساعتتان را دربیاورید، آب زیاد ننوشید و آب دم دستتان باشد.
تکان سر
ازآنجاکه داریم در مورد بدن حرف میزنیم، اجاره دهید به مسئلهای بپردازم که ممکن است بسیاری از شما در زمان مراقبه با آن روبرو شده باشید. شما صاف نشستهاید، اما متوجه میشوید که سرتان تکان میخورد، گویی دارید به خواب میروید. این علامت خوبی است: شما دارید وارد حالت ذهنی آلفا و تتا میشوید. بدنتان عادت دارد که وقتی امواج مغزی پایین میآیند، در حالت خوابیده قرار داشته باشد. وقتی ناگهان سرتان تکان میخورد، بدنتان میخواهد به خواب فرو برود. بهمرورزمان و در اثر تمرین کافی، به کند شدن امواج مغزی در حالت نشسته عادت خواهید کرد. تکانهای سر بهمرور متوقف میشود و بدنتان دیگر به خواب نمیرود.
با دریافت مراقبه تغییر آرامش و امید را به زندگی خود آورید
تنظیم زمان مراقبه
کی مراقبه کنیم؟
همانطور که میدانید تغییرات روزانه در حالت شیمیایی مغز باعث میشود وقتی هنگام صبح تازه از خواب بیدار شدهاید و یا قبل از اینکه شبها بخوابید، راحتتر به ناخودآگاه دسترسی پیدا کنید. اینها بهترین زمانهای مراقبه هستند، زیرا در این زمانها بهراحتی میتوانید وارد حالت آلفا یا تتا شوید. من ترجیح میدهم هرروز صبح در یکزمان خاص مراقبه کنم. اگر خیلی مشتاقید و میخواهید هرروز در هر دو زمان مراقبه کنید، حتماً این کار را انجام دهید. البته توصیه میکنم که از یکبار در روز شروع کنید.
چه مدت مراقبه کنیم؟
قبل از هر مراقبه، چند دقیقه وقت گذاشته و نوشتههایی را که در رابطه با گامهای مراقبه آن جلسه نوشتهاید، مرور کنید- همانطور که گفتم، این یادداشتها نقشه راه شما هستند.
اگر لازم است زمان خاصی مراقبه را تمام کنید، آلارم را طوری تنظیم کنید که ده دقیقه قبل از پایان جلسهتان زنگ بخورد. این کار باعث خواهد شد که شما به خود بیایید و جلسه را کامل کنید و مجبور نشوید ناگهان و بدون اتمام کار جلسه را تمام کنید. زمان کافی به مراقبه اختصاص دهید تا خود ساعت برایتان ایجاد نگرانی و مشکل نکند. بالاخره اگر قرار باشد مراقبه کنید و درعینحال به فکر ساعت هم باشید،نتوانستهاید بر مقوله زمان غلبه کنید. ممکن است مجبور شوید برای پیدا کردن زمان کافی جهت مراقبه، زودتر بیدار شوید و یا دیرتر بخوابید